De kleine zeemeermin

Toen ik zes was kon ik het vershil tussen alle letters maken maar ik kon nog niet echt lezen. Mijn moeder en mijn oude zusje gaven twee boeken aan mij – het eerste was met de verhalen van Пушкин en het andere met de sprookjes van Hans Christian Andersen. Die twee boeken waren mijn livenlingste boeken en vandaag de dag hou ik er nog steeds van. Met Andersen begon ik eigenlijk te lezen, ik kon betekenis van het woord begrijpen en dat was natuurlijk het kruispunt in het leven van het zesjarige kind. Nog steeds denk ik dat Andersen een van de beste schrijvers ooit was! De manier waarop hij de belangrijkste motieven van het leven en de dood aan de kinderen vertegenwoordigde is gewoon meesterlijk en hij kenschetste zijn personages like a boss. Denk alleen maar aan De prinses op de erwt, De nieuwe kleren van de keizer, De Chinese nachtegaal, Het lelijke eendje, De kleine zeemeermin, Duimelijntje…allemaal klassieken! Een van mijn lievelingste sprookjes was De kleine zeemermin. Dit sprookje was ook een soort uitdaging voor mij omdat het verhaal meer dan tien pagina’s had! “Woooou, tien pagina’s! Ik moet het lezen”, dacht kleine Nevena. Natuurlijk voor ik met het lezen van het sprookje begon heb ik 6 454 739 433 keer naar de cartoon The Little Mermaid gekeken, dus, ik wist al wat er op het einde zal gebeuren. Maar nee, natuurlijk maakte Disney productie een verhaaltje met de ‘happy end’ op het einde. Ik zeg niet dat ik niet van Disney hou (natuurlijk niet, ik was verliefd op Peter Pan, Jezus!) maar van elk mooi verhaal/mythe/sprookje maken ze een succesvolle maar toch kitscherische versie. Het sprookje De kleine zeemeermin biedt een van de beste archetypische beelden en hier komen een van de belangrijkste thema’s van de literatuur aan bod. Kunnen we eeuwig leven? Bestaat er de dood? Wat is onze ziel? Wat moet je voor de liefde doen? Behalve het einde zijn er ook een paar grote vershillen in het plot zelf maar als we het samenvatten is het min of meer hetzelfde zoals in de versie van Disney – de kleine zeemeermin woont in de zee met haar vader en zussen, ze wordt vijftien, ze kan naar de oppervlakte gaan, daar ziet ze een jonge man, ze wordt verliefd op hem, hun liefde is onmogelijk, ze moet terug naar de zee gaan of ze zal sterven (ze had een afspraak met de zeeheks) en hier komt het ellendige einde – de kleine zeemeermin sterft, eigenlijk verandert ze in schuim en haar ziel reist naar de hemel, maar echt naar de hemel, niet naar Paradijs of zoiets, de kleine zeemeermin wordt de Dochter van de lucht, ze is onzichtbaar en ze moet 300 jaar lang goede daden doen zodat ze haar lichaam kan terugkrijgen en weer naar de zee gaan en weer zwemmen. Zie je het? De weg van de zeemeermin is water > land > lucht > en dan weer water en haar lot is triest, zonder de bereiking van de grote eeuwige liefde. En natuurlijk blijft de vraag geopend: is ze naar de zee teruggegaan of is ze in de lucht gebleven? Dat weten we niet.