Borges.

Magias parciales del "Quijote" - JL Borges

¿Por qué nos inquieta que el mapa esté incluido en el mapa y las mil y una noches en el libro de Las Mil y Una Noches? ¿Por qué nos inquieta que Don Quijote sea lector del Quijote y Hamlet espectador de Hamlet? Creo haber dado con la causa: tales inversiones sugieren que si los caracteres de una ficción pueden ser lectores o espectadores, nosotros, sus lectores o espectadores, podemos ser ficticios. En 1833, Carlyle observó que la historia universal es un infinito libro sagrado que todos los hombres escriben y leen y tratan de entender, y en el que también los escriben.



Waarom voelen we ons ongerust als een speelkaart maakt het deel van een ander speelkaart en als één nacht het deel maakt van het boek “Duizend-en-één-nacht”? Waarom voelen we ons ongerust als Don Quichot de lezer van “Quichot” is en als Hamlet de toeschouwer van “Hamlet” is? Ik geloof dat ik de reden daarvoor heb ontdekt: deze inversies spreken ons aan op die manier dat als de personen van een literaire fictie de lezers of toeschouwers kunnen zijn dan kunnen wij, de lezers of toeschouwers van deze fictie, ook fictief kunnen zijn. In het jaar 1833 heeft Carlyle gezegd dat de alomvattende geschiedenies van de wereld een boek is dat door alle mensen wordt geschreven en gelezen. Ze proberen dit boek te begrijpen maar ze zijn ook in dat boek ingeschreven.



Delimične čarolije Kihota

Zašto nas uznemiruje to što je karta umetnuta u kartu i što je hiljadu i jedna noć umetnuta u knjigu "Hiljadu i jedna noć"? Zašto nas uznemiruje to što Don Kihot biva čitalac "Kihota", a Hamlet gledalac "Hamleta"? Verujem da sam otkrio razlog: te nam inverzije nagoveštavaju da, ako ličnosti neke književne fikcije mogu biti čitaoci ili gledaoci, onda i mi, njeni čitaoci ili gledaoci, možemo biti fiktivni. Godine 1833, Karlajl je kazao da je sveopšta istorija sveta knjiga koju svi ljudi pišu i čitaju, i nastoje razumeti, i u koju su, takođe, i sami upisani.

Borhesov esej, zbirka Druga istraživanja [Zagreb, 1985.]